Totaalbeleving

Westerse levensbomen
Landgoed Gooilust, 2013

Tijdens redactiewerk aan de vertaling van het boek Hardwiring Happiness van Rick Hanson, lees ik:

Het beschouwen van anderen als ‘zij’, zelfs als er geen sprake is van een conflict,

vermindert ons empathisch vermogen en vergroot onze neiging deze personen te devalueren en niet als mens te zien.

Mensen zijn in vergelijking met dieren sterk geneigd tot wraak. Reactiviteit voedt conflicten, wat in een escalerende cyclus van wrok, haat en wraak opnieuw tot reactiviteit leidt.

Je hoeft niet ver te kijken of diep te graven om te zien dat dit waar is en wat de gevolgen ervan kunnen zijn.

Eifel, juni/juli 2014
Klik op de foto voor een vergroting

Maar ‘zij’ zijn er pas, wanneer ‘ik’ er is. Zodra je vanuit ‘ik’ kijkt, bestaan ‘zij’. Wanneer je ontdekt dat er ruimte tussen gedachten is, dat je je denken met al zijn bewegingen en dit ‘ik’ niet bent en er gaten in de ik-beleving vallen, besef je ook dat ‘zij’ niet zij zijn. Geen ik, geen zij.

In onze wereld van tegenstellingen, bestaat geen ‘ja’ zonder ‘nee’, geen ‘onder’ zonder ‘boven’, geen ‘mooi’ zonder ‘lelijk’, geen ‘zwart’ zonder ‘wit’, geen ‘zij’ zonder ‘ik’. Deze tegenstellingen zijn van elkaar afhankelijk en kunnen niet zonder elkaar. Ze zijn twee kanten van dezelfde werkelijkheid.

Ik – en met mij iedereen – ben een ‘zij’ voor de ander, maar ‘ik’ voor mezelf en die ander is een ‘zij’ voor mij, maar een ‘ik’ voor zichzelf. Iedereen is tegelijk ik en zij. Wie is ‘ik’, wie is ‘zij’? Het ligt er maar aan hoe je ‘kijkt’. Wie zichzelf niet als maatstaf neemt, maakt geen onderscheid.