De psychoot & de mysticus

‘… een psychotisch iemand verdrinkt in hetzelfde water

waarin de mysticus zwemt.’*

Werkelijkheid die zich al denkend verdicht

tot materie, bindt de mens en beperkt zijn zicht.

Ruimte vernauwt zich tot spleet, waaromheen

denken een schijnwerkelijkheid schept.

Nu volgt werkelijkheid de geest, die zich laat

leiden door de vernauwde blik op Alles

en dit zicht tot Alles verheft. Deze vervorming

vervreemdt de mens van werkelijkheid.

Werkelijkheid die vrij is van denkconstructies,

bevrijdt de mens in Alles. Middelpuntloze

ruimte is alom, gedachten komen en gaan,

ruimte blijft. De werkelijkheid is één.

Eén en ondeelbaar zonder redenerend splijtdenken

dat ‘ik’ van ‘ander’ scheidt. Werkelijkheid volgt niet,

geest volgt niet; werkelijkheid is geest, geest is werkelijkheid.

Het zicht is oneindig helder, zonder iemand die kijkt.

 

Graffiti, Wijk aan Zee, juni 2010

Nota bene

 ‘Een psychose is een toestand waarbij iemands contact met de werkelijkheid ernstig verstoord is… Mensen in een psychose leven in hun eigen werkelijkheid.’ (www.psychischegezondheid.nl)

 ‘Psychotische mensen kunnen de wereld als vreemd, overweldigend en angstaanjagend ervaren. Je merkt bijzondere dingen op, er is van alles gaande en je bent de enige die ziet en ervaart wat er gebeurt.’ (www.helpikhebeenpsychose.nl)

‘Een psychose kan zich uiten in wanen en hallucinaties.’ (www.btsg.nl)

‘Het [mystiek] is een fenomeen dat in alle religies en culturen blijkt voor te komen, in zijn uitingsvormen verschillend maar in de kern overal hetzelfde: Uit ervaring weten, dat alles op een of andere wijze samenhangt, dat alles in oorsprong één is… In feite werd mystieke ervaring door mystieken zelf vaak beleefd en beschreven als verliefdheid, en hun leven als een liefdesverhouding met de alomvattende Werkelijkheid, die de concrete alledaagse werkelijkheid doordringt én te boven gaat… Het woord ‘mystiek’ duidt dus op een ervaring, maar ook op wat uit die ervaring groeit. Een mysticus is iemand wiens leven door die ervaring wordt bepaald.’ 
(Mystiek, Bruno Borchert, Gottmer, 1989)

* Het citaat komt uit het boek Liefdevolle vriendelijkheid (oorspronkelijke titel The Wisdom of No Escape and the path of Loving-Kindness). Dit boek van de boeddhistische meditatielerares en abdis Pema Chödrön ben ik momenteel aan het vertalen. Het verschijnt later dit jaar bij uitgeverij Ten Have.