We leven in een idee van vooruitgang. Ondertussen
vernietigen we ons grootste kapitaal: een schone aarde, schoon water, schone
lucht. Zonder deze drie is leven onmogelijk. Is er een antwoord op dit idee van
meer is beter, dat ons inmiddels lijkt te benauwen en boven het hoofd te
groeien?
Wat nu? Nu duidelijk wordt dat een eeuwig stijgende groeilijn
niet bestaat? Het organisme is meedogenloos. Niet sadistisch of erop uit om een
bepaalde soort te pakken, maar zonder onderscheid des persoons. Het zoekt naar
balans waar onbalans is, maakt lager wat te hoog geworden is, hoger wat te laag
geworden is, warmer wat te koud en kouder wat te warm geworden is.
Stilte
In wezen is het antwoord op deze vraag heel eenvoudig,
persoonlijk en universeel tegelijkertijd. Het antwoord begint met weer een
vraag: wat is voor mij het belangrijkste in het leven? Dit is geen vraag die je
jezelf tussen neus en lippen door kunt stellen, daar moet je ruimte en tijd
voor creëren. Niet mening op mening stapelen of mening tegenover mening plaatsen. Dit is een
essentiële levensvraag die stilte behoeft. Uiterlijke stilte is prettig, een
bos, een duin, een bankje op de hei, of een stille kamer in huis. Maar bovenal innerlijke stilte en die is
moeilijker te vinden dan uiterlijke. Ga maar eens ontspannen zitten – voor
velen een klus op zich. Dan merk je hoe de geest kwettert en hoe snel je
meegenomen wordt in een gedachtegang. Voor je het goed en wel doorhebt, ben je
weg van waar je bent: blijf zitten en keer weer terug.
Persoonlijk antwoord
Wie de moeite neemt om te proberen in stilte te zitten
en zijn gedachten aanschouwt zonder erin mee te gaan of ze te onderdrukken,
maar het stiltepunt blijft van waaruit aanschouwing mogelijk is, kan antwoord
krijgen op de vraag 'Wat is voor mij het belangrijkste in het leven?' Ik zal nu
een aantal zaken noemen die voor mij persoonlijk belangrijk zijn, maar ik heb
het vermoeden dat ze, met enige variatie, tegelijkertijd vrij universeel zijn:
liefde voor en van anderen, voor mijzelf en het Universeel Scheppende Principe;
mededogen met anderen en mezelf; eerbied voor anderen, alle scheppingsvormen,
het organisme als geheel, het Universeel Scheppende Principe; vrijheid en tijd
om niets te doen, naar de lucht te kijken, naar de koolmeesjes in de tuin, te
wandelen in het bos, de geur van vers gemaaid gras te ruiken, om met de mensen
die ik liefheb en aardig vindt samen te zijn, om te lezen en te schrijven;
gezondheid van anderen en mijzelf; voldoende, maar eenvoudig eten en drinken;
voldoende – en niet meer dan dat – kleding; een huis als dak boven mijn hoofd en
niet als belegging.
Eenvoudig en tevreden
Tot zover mijn rijtje dat onvolledig is, maar wel een
beeld geeft. De grondtoon ervan is wat mij betreft eenvoud. Het is een
eenvoudig leven dat draait om basale zaken. En om naast 'eenvoudig' nog een
woord te gebruiken dat uit de mode is geraakt, het is een tevreden leven.
Eenvoudig en tevreden. En dat is niet saai. Saai, verveeld, kom ik eerder tegen
in de winkeladers, warenhuizen en supermarkten van onze steden, dan in bos,
duin, polder, bergen of aan zee.
Uiterlijke eenvoud is belangrijk, maar dient niet
opgelegd te worden. Ware, tevreden uiterlijke eenvoud is het vanzelfsprekende gevolg van
innerlijke eenvoud.
Leeg gemoed
Innerlijke eenvoud komt neer op leven met een leeg
gemoed. Een leven in en vanuit stilte, erop vertrouwend dat vanuit die stilte
de gedachte, het woord, de handeling komt die passend aansluit bij de gegeven
situatie. Ga daar maar eens aanstaan. Dit betekent namelijk het loslaten van
zekerheden, overtuigingen, vooroordelen en dogma's. Er is niets om je aan vast
te houden terwijl de mogelijkheden ongekend zijn; het tegenovergestelde van
tunnelvisie. Maar meer dan dat, want hier zijn geen tegengestelden. Dit is de
Volle Leegte die voortdurend schept, die als een sprankelende fontein
voortdurend schenkt.
De eenvoud bestaat daaruit dat er geen eer te behalen
valt, geen persoonlijk gewin. Hier is niemand die eer (of hoon) en persoonlijk
gewin (of verlies) kan ontvangen. Hier is enkel en alleen een voortdurend
uitstromen uit oneindigheid, het Universeel Scheppende Principe dat zich door de
vorm (die jij bent) wil uitdrukken, zonder eigen belang, zonder zelfreflectie.
Eenvoudiger gezegd: hier geef je vanuit onthechte belangeloosheid het meeste
eenvoudige en directe antwoord op de situatie en omstandigheden waarin je je
bevindt. Het is de eenvoud waarin je je eigen begeerten, angsten, oordelen en
vooroordelen doorziet en er niet in meegaat – maar ze ook niet onderdrukt. Ze
worden gezien zoals je een kraai langs ziet vliegen of een moeder met haar kind
achterop aan het raam voorbij ziet fietsen: ze komen je blikveld binnen, je
volgt ze even en vervolgens verdwijnen ze weer uit je gezichtsveld. Zonder
enige frictie of weerstand. Er is geen belang, geen aandeel in de situatie, je
bent de beschouwer die ziet, die waarneemt.
Eenvoud in verscheidenheid
Maar ook de waarnemer is een 'puntloos punt' en
slechts een metafoor voor iets wat naamloos is, omdat er in de Volle Leegte
geen waarnemer is die waarneemt, maar slechts waarnemen; geen denker die denkt,
maar slechts denken; geen voeler die voelt, maar slechts voelen. Wie dit 'kent'
– tussen aanhalingstekens omdat er geen 'kenner' is –, beseft dat er ten
diepste niet zoiets als 'ik' bestaat en dat de 'ander' pas in het leven
geroepen wordt als er een 'ik' is. Zonder ik geen ander, zonder ander geen ik.
Tweeheid teruggebracht tot eenheid. Tot Eenheid: het Universeel Scheppende
Principe dat zich in de vorm (jij) uitstort, dat je vorm geeft en waarin je
vorm wordt, en dat zich door jou heen heel vanzelfsprekend vertaalt in
gedachten, gevoelens, woorden en handelen. Dit alles is één beweging die
voortdurend beweegt.
Voortdurende beweging vanuit Volle Leegte die zich
tijdelijk stolt in vormen die opkomen, bloeien en vergaan. Dit is eenvoud.
Eenvoud in verscheidenheid, die nooit leidt tot dat wat wij doorgaans onder
vooruitgang verstaan. Die vooruitgang is namelijk het gevolg van begeerte,
angst (voor de grondeloosheid van de Volle Leegte) en de hang naar zekerheid en
voortbestaan. Het 'ik' dat denkt te bestaan zet zich dwars in de stroom van het
eeuwig stromen. Behalve dat dit het stromen van het organisme belemmerd, is het
een uiterst uitputtende houding, zowel voor het individu als het organisme als
geheel, want de twee zijn één en ondeelbaar.
Intuïtie
Blokkades zijn het gevolg van indrukken uit het
verleden, die zich vastgezet hebben in het geheugen, het denken en die
uitgangspunt zijn voor het handelen in het heden. De handelingen in het heden
veroorzaken op hun beurt nieuwe indrukken, die de oude verstevigen en
tegelijkertijd uitgangspunt worden voor het handelen in de toekomst. Het
'ik' is deze indrukken en wordt dus bepaald, geconditioneerd, door
de het verleden, dat zich op deze manier voortzet in de toekomst.
Soms is dit een fysieke gewaarwording. Je weet/voelt
dat je de gang van zaken blokkeert en denkt en doet vervolgens iets – zeggen we
dan – tegen beter weten in. Iedereen kent dit wel. Je ging aan iets wat je in
een flits ten diepste wist, een intuïtie, voorbij. Een intuïtie is de directe
perceptie van waarheid, onafhankelijk van enig redeneerproces, een scherp en
snel inzicht. Daar ga je dan dus aan voorbij en terwijl je dit doet, 'weet' je
het en handel je tegen beter weten in. Dagelijkse kost, in ieder geval voor
mij, soms gaat het om een klein voorval, soms een groot en het kan ook gaan om
levensveranderende of -bepalende beslissingen. Het principe blijft hetzelfde.
Het kan ook zijn dat je de blokkade voelt en niet weet
wat je eraan kunt doen. Wanhopig worden of lijdzaam berusten – beide heb ik
zelf reeds vele malen geprobeerd – werkt niet. Deze twee kanten van dezelfde
medaille voorkomen dat je de werkelijkheid – dat wat je ervaart – helder en
precies onder ogen ziet. Dit kan alleen met een leeg gemoed, zonder oordeel en
met mededogen naar jezelf.
Dakloos geborgen
Het is mogelijk om steeds weer terug te keren naar de
Volle Leegte van waaruit je kunt leven en handelen. De Volle Leegte, oftewel de
doorademing van het Universeel Scheppende Principe, is ons ware thuis. Daar
zijn we dakloos geborgen. Waar ieder voor zich achter dient te komen is waarom
je hier met je denken steeds weer uit wegvlucht – wat in wezen niet mogelijk
is, omdat ook je gedachten zich hierin afspelen, als de projecties van licht.
Waarom volstaat het niet om hier vredig en in eenvoud te vertoeven? Om
hierachter te komen, kun je beter stoppen met het stellen van de vraag, omdat
de vraag onderdeel is van de veelheid en vanuit en in veelheid een antwoord
zoekt dat alleen in, door en vanuit Eenheid gegeven kan worden. Voortdurend,
niet als een eenmalige, altijd opgaande waarheid, maar voortdurend weer en
voortdurend nieuw, als stromend water. Leven in Eenheid lijkt mij het enige
antwoord op de mythe van vooruitgang.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten