Hanshan

 

Hanshan - of iemand die op zichzelf staat

Hanshan en Shide zijn vriend en metgezel

 

Er woont iemand op een berghelling

omhuld door wervelende wolken en flarden mist.

Hij wil geurige kruiden offeren

maar de weg is ver en slecht begaanbaar.

Een hart kan zomaar verdrietig en twijfelachtig worden

nu de ouderdom komt zonder dat er iets lijkt bereikt.

Mensen lachen en gieren om zo’n koppige man,

maar hij staat op zichzelf, trouw en puur.*

 

Die iemand is Hanshan, aan hem wordt dit gedicht toegeschreven. Hanshan (Koude Berg) was een kluizenaar die in de 8e eeuw in het Tien-tai gebergte in China leefde, in een andere tijd en een andere cultuur. Maar als ik met mijn ogen knipper, ben ik Hanshan en worden zijn woorden mijn woorden – met enkele aanpassingen. Dan vloeit zijn decor naadloos over in het mijne.

 

Er woont iemand in een klein, oud huisje in de stad

omringd door reuring en bedrijvigheid.

Hij wil zijn giften schenken,

maar stadse geluiden zijn schel en de kleuren verblindend.

Een hart kan zomaar verdrietig en twijfelachtig worden

nu de ouderdom komt zonder dat er iets lijkt bereikt.

Mensen lachen en gieren om zo’n koppige man,

maar hij staat op zichzelf, wil trouw en puur zijn.

 

Ik wil mij zeker niet op één lijn stellen met Hanshan, die ‘iemand’ met een doorlichte geest, onthecht en daardoor intiem verbonden met alles en iedereen. ‘Trouw’ en ‘puur’ vind ik mezelf als ik naar de doorgaande lijn in mijn leven kijk. Maar als ik willekeurig inzoom, zie ik ook dat die draad knopen en onderbrekingen kent. Momenten en perioden van vergeetachtigheid, onwetendheid en koppigheid. Van dralen en verdwalen. Dat is de meditatie: dralen, verdwalen, besef, terugkeren, dralen, verdwalen, besef.... Het maakt de weg langer dan nodig, zo lijkt. Maar het gaan van die weg is de grondstof van helder inzicht, liefde en mededogen, die daar als een bloem uit omhoog kunnen groeien. Het zijn de ervaringen en de heldere, onverdeelde aanwezigheid bij die ervaringen die ervoor zorgen dat we tot besef kunnen komen. De dingen gaan zoals ze gaan en wat is het antwoord dat wij geven? Blijven we open en aandachtig aanwezig bij alles wat er gebeurt in ons leven? Sluiten we ons af? Slaan we op de vlucht? En, is er eigenlijk wel een ontkomen aan het gaan van de weg naar-en-van liefde en mededogen?

 

*Uit: The Complete Cold Mountain – Poems of the Legendary Hermit Hanshan, translated by Kazuaki Tanahashi & Peter Levitt, p. 82, no. 139. Vertaling ©RonaldHermsen

 Vanaf nu is mijn boek

 Uit de losse pols – reflecties over grondeloos bestaan 

met 60% korting rechtstreeks bij mij verkrijgbaar.

Van €24,95 voor €10,- 

(exclusief verzendkosten)

Wil je bestellen?

Stuur een e-mail naar

r.hermsen12@outlook.com

 

Van de boekomslag:

 

Het poëtisch-proza en de beschouwingen in deze bundel zijn regelmatig haast transparant. Teksten over grondeloos bestaan, maar geschreven in de alledaagsheid, de verdichting, waarin het soms worstelen is, waarin het kan schuren en scheuren.

 

De lezer zal mogelijk levensthema’s herkennen. Misschien wordt ook een pad zichtbaar, losjes gerangschikt in hoofdstukken die elkaar hier en daar overlappen en ook niet per se chronologisch zijn, want zo recht van A naar B gaat een mensenleven niet.

 

 

Uitgever Gerolf T' Hooft schrijft in zijn voorwoord:

 

Bij sommige manuscripten is al na een paar zinnen duidelijk of de auteur zijn onderwerp beheerst of niet, en in staat is de lezer binnen te voeren in zijn kennis- en ervaringswereld. Toen Ronald Hermsen ons zijn ‘reflecties’ toestuurde, was ik geraakt door de directheid en de poëtische zeggingskracht van de afzonderlijke teksten, maar als geheel kon ik er lange tijd moeilijk vat op krijgen: de samenhang, richting, opbouw en bedoeling waren niet meteen duidelijk. 

 

Pas na herhaalde lectuur, in willekeurige volgorde, ontdekte ik te maken te hebben met een vorm van proza die zich van de gebruikelijke lineaire lees- en schrijfstructuur onderscheidt door zijn wezenlijk holografisch karakter. Elk fragment apart bleek een facet van een fijngeslepen edelsteen waarin zich het geheel op een specifieke manier manifesteert; in ieder deel was het geheel aanwezig! 

 

Uiteraard toonde zich een ontwikkeling in de tijd, maar die was niet van wezenlijk belang; aan het begin was het eind reeds in beeld – de bloem diende zich alleen nog maar te ontplooien, bloemblad na bloemblad, in een zinderende herhaling van een en hetzelfde inzicht. De ordening van de onderdelen is echter niet willekeurig; uiterst zorgvuldig heeft de auteur de diverse facetten naast elkaar geplaatst, vanuit het diep doorleefde besef dat stappen in de tijd weliswaar ná elkaar worden gezet, maar vanuit de essentie beleefd worden als één grandioze tijgersprong, dwars door het membraam van de dualiteit – eens en voor altijd.

 

Mijn aanvankelijke fascinatie als uitgever werd rijkelijk beloond. Deze bundel reflecties over ‘grondeloos bestaan’ is als een flesje hooggedoseerde homeopathische pilletjes die lichaam en geest aanzetten tot het van binnenuit opwekken van helderheid en inzicht. Dit ‘levens-supplement’ kan zonder gevaar voor bijwerkingen ingenomen worden; baat het niet, dan schaadt het niet. Een bijsluiter is overbodig. Toch wil ik waarschuwen: er is een kleine, maar niet te verwaarlozen kans, dat sommige lezers ‘met weinig stof in de ogen’ als gevolg van het lezen van deze teksten een persoonlijke transformatie ondergaan en de werkelijkheid leren zien als door de ogen van de schrijver. Dan is het wonder van de overdracht opnieuw geschied. Ik ben benieuwd hoe het u vergaat…

 

 

Voor een tekstinhoudelijke inkijk en een proeve van de sfeer, kun je vrij willekeurig door dit blog bladeren, een deel van de teksten die je hier aantreft, keert terug in het boek. 

De afbeelding op de omslag en de zestien in het kleurenkatern van het boek – de afbeelding hierboven komt daaruit – zijn werken van kunstenaar Loes Vreedeveld, een decennialange vriendin. Haar werk staat volledig op zichzelf en is tegelijkertijd een verrijking van de teksten.

 Lome dagen

 

Het zijn hier momenteel lome, (erg) warme dagen.

Met de ramen tegen elkaar open om de warme lucht 

nog enigszins te laten circuleren.

De temperatuur nodigt niet uit tot veel doen.

Tegelijkertijd neemt de ontspanning in het lijf 

met dit weer toe.

En het gevoel van vrijheid, zo met alle ramen open 

en niets om het lijf behalve een korte broek.

Die broek gaat ’s ochtends aan, ’s avonds uit 

en ’s ochtends weer aan.

Steeds dezelfde – tot op zekere hoogte. 

Alsof er minder is om over na te denken.

Fysieke en geestelijke ontspanning gaan samen. 

Prettig. Prettig loom.

Het voelt wel wat drukkend nu.

De ontlading komt vast snel.

 

Ik las weer eens de gedichten van Ryokan 

en het leek me gepast om onderstaand gedicht te vertalen. 

Op het gemak.

 

 

De eerste zomerdag

Lui trek ik mijn kleed aan

De wilgen aan de waterkant

zijn inmiddels diepgroen van kleur

Op de andere oever

dwarrelen perzik- en pruimenbloesems

her en der in de ochtendbries

Ik wandel verder, pluk sprieten wilde grassen

En stoot terloops tegen een hakhouten hek

Vlinders dansen aan de zuidkant van de tuin

Bloeiend raapzaad overwoekert het bamboehek aan de oostkant

Hier, in een volkomen ontspannen sfeer,

strekken de lange zomerdagen zich eindeloos uit

Zo’n afgelegen plek is van een natuurlijke schoonheid

Snel geraakt door schoonheid – dat ben ik van nature –

Schrijf ik enkele zinnen op

en als vanzelf veranderen ze in gedichten

 

 

Uit: Great Fool – zen master Ryōkan, Poems, Letters and Other Writings, Translated with Essays by Ryūichi Abé and Peter Haskel, University of Hawai’i Press, 1996, resp. Blz. 107. Vertaling ©RonaldHermsen.