Smachten

Graffiti, Gent 2008

Tijdens het lezen van de woorden

Streven en begeerte

naar genot of succes,

zijn je vijanden.

Ze bespringen je

om je te vernietigen,

terwijl het lijkt alsof ze

het beste met je voorhebben.

Laat ze allemaal los.

Houd je nergens aan vast.*

herontdekte ik het smachten in mijzelf. Voor het woord opkwam, was het er als gewaarwording. Ik ken het zolang als ik mij kan herinneren.

Smachten. In eerste instantie niet naar iets. Het ‘iets’ waarnaar gesmacht wordt, volgt in een oogwenk en bewandelt de wegen van mijn persoonlijke voorkeuren.

Zuiver smachten, voelbaar precies midden onder het borstbeen. Daar straalt het in alle hevigheid. Smachten straalt en schrijnt tegelijkertijd. Het heeft de bitterzoete pijn van onvervuld verlangen. Er blijft altijd iets te smachten. De smacht is een veelvraat en raakt nooit vervuld. Hoe meer je hem voedt, hoe groter zijn honger en hoe feller het bitterzoete schrijnen.

Ik merkte dat als je dit doorziet en het smachten loslaat omdat het vluchtig als de wind voortdurend iets najaagt, je van het schrijnen wordt bevrijd. Loslaten is niet hetzelfde als het de rug toekeren. Loslaten is in eerste instantie bij het smachten-voor-het-woord, het beeldloze smachten-niet-naar-iets blijven. Als je in dit schrijnen (of laaiend vuur) blijft zonder er gedachten aan te koppelen die de eigen gewoontepatronen en voorkeuren weerspiegelen, leer je het smachten van binnenuit kennen. Je kunt de gewaarwording doorleven en laten wegebben zonder bijkomende wensgedachten die een verlangen denken te stillen. Laat je toch wensgedachten opkomen en volg je het spoor van verlangen, dan ben je als iemand die een uitslaande bosbrand met een vingerhoedje water probeert te blussen. Wanneer je bij het smachten aanwezig blijft zonder het met gedachten en emoties aan te raken, dooft het uit zonder de hunkering naar ‘iets’ verder te voeden.

Steeds als smachten oplaait, is het mogelijk om er op deze manier bij aanwezig te blijven – zonder dat er iemand is die iets doet. Dan is het er, zonder dat ik er in verstrikt raak. Maar krijgt het smachten mij in de greep, dan zijn eenvoud en tevredenheid ver te zoeken.

* Uit: The heart of awareness – A translation of the Ashtavakra Gita, Thomas Byrom, Shambhala, 1990, blz. 26. Vertaling ©RonaldHermsen.